Auteur
Leon Steenbergen
Leestijd
5 min.
Thema
Duurzaamheid
De Raad van State heeft beslist dat bouwprojecten geen uitzondering meer krijgen op de stikstofregels. Om ervoor te zorgen dat grote projecten geen vertraging zouden oplopen, riep de regering vorig jaar een "bouwvrijstelling" in het leven, maar de Raad oordeelt nu dat die niet voldoet aan het Europese natuurbeschermingsrecht. Hoe zorgen we voor minder stikstofuitstoot in de bouw en welke subsidies helpen ons daar bij?
"De Raad van State heeft in 2019 het Nederlandse stikstofbeleid afgeschoten", schetst Jan Willem Erisman, hoogleraar Milieu en Duurzaamheid aan de Universiteit van Leiden de situatie in Nederland. " Sindsdien zitten we op een 0-niveau. Dat betekent dat je de hoeveelheid stikstof die je produceert zelf ergens anders moet compenseren, zodat de natuur beschermd wordt".
"Door die uitspraak zitten we al meer dan 3 jaar in een stikstofcrisis waarin steeds wordt gezocht naar oplossingen om toch bouwvergunningen te kunnen verlenen", aldus Erisman. "Zo heeft de regering vorig jaar beslist dat wie tijdelijk stikstof in de lucht brengt - bijvoorbeeld bij een bouwproject - geen rekening hoeft te houden met de stikstofuitstoot en de belasting op de natuur die dat met zich meebrengt." De zogenaamde "bouwvrijstelling" die eerder deze week door de Raad van State werd vernietigd.
Met deze uitspraak komt een groot aantal bouwprojecten op losse schroeven te staan. Die projecten konden profiteren van een vrijstelling die in juli 2021 werd ingevoerd om de bouw te vrijwaren van de gevolgen van een andere uitspraak van de Raad van State, in mei 2019, die het hele Nederlandse stikstofbeleid onderuit haalde. De bouw viel toen grotendeels stil.
De vrijstelling die vorig jaar van kracht werd, hield in dat de tijdelijke stikstofuitstoot in de fase van het slopen en bouwen niet meetelt in de totale uitstoot van een project. Daarvoor hoefde sindsdien dan ook geen natuurvergunning te worden aangevraagd. Alleen voor wat er uitgestoten wordt als het project klaar is, moest nog berekend worden of die binnen de perken zou blijven.
Dat bood met name woningbouwprojecten veel soelaas: zeker een gasloze woning stoot nauwelijks stikstof uit. Maar nu de Raad van State een streep zet door de vrijstelling, dreigt ook de woningbouw zelf weer in de knel te komen. Per project moeten nu weer precieze berekeningen worden gemaakt. Dat gaat volgens de bouwwereld op z’n minst tot grote vertraging leiden.
De uitstoot van stikstof verminderen tijdens bouwwerkzaamheden? Het kan. Op papier is het niet zo ingewikkeld. Maar de praktijk is weerbarstiger, zegt Jan Kadijk, manager Kennis & Innovatie bij de Dutch Green Building Council, een organisatie die zich inzet voor duurzaam bouwen.
Elektrificatie is een goede optie, vervolgt Kadijk. Elektrische vrachtwagens, kranen en graafmachines bijvoorbeeld. Maar die optie is niet zo eenvoudig op te schalen. Veel e-machines zijn er nog niet. Als ze er zijn is hun vermogen vaak kleiner dan die van machines die op diesel draaien. Of er veel aanbod komt, is de vraag. De machines komen vaak uit het buitenland en in veel buitenlanden is de uitstoot van stikstof bij bouwprojecten (nog) geen probleem. Daarbij heeft een geëlektrificeerde bouwplaats veel stroom nodig: dat betekent een tijdelijke aansluiting die dan ook weer geregeld moet worden.
Daarnaast kan de logistiek bij projecten worden verbeterd, dan hoeft er minder te worden aan- en afgereden. Grote afvalcontainers op de bouwplaats plaatsen is beter dan kleine: de grote hoeven minder vaak te worden geleegd. Zo zijn er meer praktische oplossingen. We moeten fundamenteel anders gaan bouwen: duurzaam ontwerpen, schone logistiek, biobased materialen en elektrificatie van de bouwplaats. Het roer moet om.
Om het roer daadwerkelijk om te krijgen helpt de Nederlandse overheid bedrijven die investeren in duurzaamheid en circulariteit met subsidies en belastingvoordelen. Zo kunnen (bouw)bedrijven die investeren in de elektrificatie van de bouwplaats via de EIA en de MIA een korting krijgen op de te betalen vennootschapsbelasting. Maar ook bedrijven die innovaties ontwikkelen om het bouwproces duurzamer te laten verlopen kunnen via verschillende subsidies (bijvoorbeeld MIT en DEI+ regelingen) of belastingvoordelen (WBSO en innovatiebox) steun krijgen van de overheid.
Om het roer daadwerkelijk om te krijgen helpt de Nederlandse overheid bedrijven die investeren in duurzaamheid en circulariteit met subsidies en belastingvoordelen. Zo kunnen (bouw)bedrijven die investeren in de elektrificatie van de bouwplaats via de EIA en de MIA een korting krijgen op de te betalen vennootschapsbelasting. Maar ook bedrijven die innovaties ontwikkelen om het bouwproces duurzamer te laten verlopen kunnen via verschillende subsidies (bijvoorbeeld MIT en DEI+ regelingen) of belastingvoordelen (WBSO en innovatiebox) steun krijgen van de overheid.
Gaat u investeren in duurzame en circulaire bouw, eengeëlektrificeerde bouwplaats of bent/gaat u innovaties ontwikkelen om het bouwproces duurzamer te laten verlopen? En wilt u graag weten of uw investeringen en/of activiteteiten in aanmerking komen voor de verschillende subsidiemogelijkheden? Neem contact op voor een kennismaking.
Degave helpt u graag bij uw subsidievraagstuk!
Bekijk ander nieuws
Welke subsidies zijn er?